Bülten
YÜKSEKÖĞRETİM KURULU AÇIK BİLİM ULUSAL POLİTİKASI VE EYLEM PLANI
ÇALIŞMALARINI
BAŞLATTI:
DAHA İYİ BİR GELECEK İÇİN AÇIK BİLİM
Yükseköğretim Kurulu, Ulusal Açık Bilim Politikası ve Eylem Planını
hazırlamak ve bir yıl içinde yürürlüğe koymak üzere çalışmalar başlattı.
Kamu kaynaklarıyla üretilen bilimsel yayınlara ve bu yayınların dayandığı
araştırma verilerine açık erişim anlamına gelen Açık Bilim; bilimsel
iletişimin, açık devletin, saydamlığın ve katılımcı demokrasinin
vazgeçilmez bileşenlerinden biridir. Açık bilim kültürel bir değişimdir.
Toplanan veriyi, üretilen bilgiyi, değerlendirme süreçlerini, yayınları
erişime ve kullanıma açmak, kullanılıp yenilikler katılarak yeniden açık
erişime sunulmasını sağlamak uluslararası gelişim, inovasyon ve ilerleme
için gerekli bir döngüdür.
Yirmi yılı aşkın süredir küresel bilim camiasının kabullendiği Açık Bilim,
ülkemizin içinde yer aldığı ve bazı alanlarda önderlik etmeye hazırlandığı
dijital ve endüstriyel devrim açısından büyük önem taşımaktadır. Avrupa
Birliği (AB) dijital tek pazar stratejisi çerçevesinde bilimsel bilgilere
ve araştırma verilerine kolayca erişmek, bu bilgilen saklamak, paylaşmak ve
yeniden kullanmak için Avrupa Açık Bilim Bulutunu (European Open Science
Cloud - EOSC) ve OpenAİRE hizmetlerini geliştirmiştir.
Yükseköğretim Kurulu 2019 yılında Ulusal Açık Bilim Politikasını
hazırlamayı ve uygulamaya geçirmeyi hedeflemektedir. Açık Bilim Politikası,
bilgiye erişimde bilginin üretilmesi, paylaşılması ve inovasyona
dönüştürülmesi döngüsünü etkinleştirecek bir mihenk taşı olacaktır.
Kamu kaynaklarıyla elde edilen verinin, üretilen bilginin, kamuya mümkün
olduğunca açık olabilmesi için üniversitelerin kurumsal akademik
arşivlerine konarak Internet üzerinden taranabilir, görünebilir olması hem
toplumun hizmetine sunulmasını hızlandıracak hem de Türk üniversitelerinin
dünyaca tanınırlığını arttıracaktır. Araştırmacılarımızın evrensel kimlik
numarasına kavuşması da küreselleşmede önemli bir adım olacaktır.
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca kurulan Açık Bilim Komisyonu, ilgili
politikaların yanı sıra gerekli altyapıların; böylece ülkemiz
araştırmacıları için bir açık bilim ekosisteminin, oluşturulması için
çalışmalara başlamıştır. Komisyon ayrıca Avrupa ve Dünyadaki Açık Bilim
konusundaki gelişmeleri takip edecek, Avrupa Üniversiteler Derneği (EUA)
aracılığıyla bu çalışmalara destek verecektir.
Ulusal açık bilim ekosisteminin parçası olabilecek, birlikte çalışabilen
araştırma altyapıları oluşturmak için gerekli kurumlarla iletişime geçmek
ve bu ekosistemin uluslararası araştırma altyapılarına (Avrupa Açık Bilim
Bulutu, OpenAİRE vb.) entegrasyonunu sağlamaktır. 2019 yılı sonunda Ulusal
Açık Bilim Politikasının yürürlüğe girmesi hedeflenirken planlanan Ulusal
Açık Bilim yol haritası uygulamaya geçirilmiş olacaktır. Arzu edilen, 2023
Cumhuriyetimizin 100. Yılında Türkiye Cumhuriyeti adresli tüm makalelerin
dünyaca görünür, taranabilir ve erişilebilir halde; Açık Erişimde olmasını
yasa ile zorunlu kılmaktır. Bu süreç yasal zemine kavuşuncaya dek
çalışmalarımız planlanmış takvime göre iç düzenlemelerimizle
sürdürülecektir.